Nematerijalna šteta prouzrokuje se nanošenjem fizičkog ili psihičkog bola ili straha prema drugoj osobi. Dakle, oštećena osoba je pretrpela fizički bol, ili psihički bol ili strah. Samim tim, zbog nematerijalne štete ima pravo za novčanu naknadu.
Prema Zakonu o obligacionim odnosima, članu 200: novčana naknada za pretrpljene fizičke bolove, za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti, naruženosti, povrede ugleda, časti, slobode ili prava ličnosti, smrti bliskog lica kao i za strah sud će, ako nađe da okolnosti slučaja, a naročito jačina bolova i straha i njihovo trajanje to opravdava, dosuditi pravičnu novčanu naknadu, nezavisno od naknade materijalne štete kao i u njenom odsustvu.
Prilikom odlučivanja o zahtevu za naknadu nematerijalne štete, kao i o visini njene naknade, sud će voditi računa o značaju povređenog dobra i cilju kome služi ta naknada, ali i o tome da se njome ne pogoduje težnjama koje nisu spojive sa njenom prirodom i društvenom svrhom.
Oštećenom se može dosuditi novčana naknada, jedino ako se dokaže da je jačina i trajanje bolova, straha koji opravdavaju narušenu psihičku ravnotežu kod oštećenog. Nakon nastanka nematerijalne štete, oštećeni svoje pravo za novčanu nadoknadu ostvaruje dostavljanjem tužbe kod nadležnog suda.
Jedan od najčešćih primera nematerijalne štete je: ujed psa lutalice. Radi ostvarivanja novčane naknade neophodno je pokrenuti sudski postupak. Nakon ujeda psa, oštećeno lice mora da se obrati kod nadležnog medicinskog osoblja radi saniranja povrede i dobijanja (dokaznog sredstva) nalaza o pretrpeljenim povredama.
Oštećena osoba može da dobije po slobodnom sudijskom uverenju pravičnu novčanu naknadu koja oštećenom pruža donekle odgovarajuću satisfakciju da bi uspostavio određenu narušenu psihičku ravnotežu.
Kao posledica ujeda psa lutalice, oštećenom pripada pravo na naknadu: za fizički bol, duševnog bola zbog umanjenja životnih aktivnosti, duševnog bola zbog naruženosti, naknadu za strah. Visina fizičkog bola zavisi od inteziteta i vremena trajanja tih bolova, koja se utvrđuju veštačenjem.
Duševni bolovi za umanjenje životnih aktivnosti, prisutnih kod ujeda psa lutalice mogu da budu privremeni, ali i trajni. Ovaj simptom kod oštećenog obuhvata sva ograničenja u životnim aktivnosti. Pod ovim ograničenjima se podrazumeva da oštećeni obavlja svakodnevne radnje pod velikim naporom, i znatno otežano.
Duševni bol zbog naruženosti, često kod oštećenog izaziva nelagodu u vidu psihičke patnje. Pravo za naknadu duševnog bola zbog naruženosti pripada svakom oštećenom licu. Naruženost obuhvata sve delove tela prilikom ujeda psa koje su nastale u vidu promene u oblika, gubitka ili oštećenja nekog dela tela. Zbog tog oštećenja, oštećeni trpi duševni bol.
Oštećenom zbog ujeda psa lutalice, pripada pravo novčane naknade za strah. Prouzrokovanje straha kod oštećenog koji je pretrpio ujed psa, može imati lakši ili teži oblik. Intezitet straha zavisi od pojedinca do pojedinca, da li se kod lica javio strah za život, ili se javila depresija, neurotično stanje ili drugi oblici težih posledica. Postoji primera gde oštećeni uopšte nije hteo da izlazi iz svog stana, zbog straha od životne sredine. Zbog toga se pravična naknada može dosuditi zbog jakog inteziteta i dugog vremenskog trajanja. I, jedino tada kad je zastupljena naročita intezivnost straha, i poremećaj koji se ubraja u strah pripada novčana naknada.
Sudski postupak, koji je iniciran tužbom od strane oštećenog pred nadležnim sudom za naknadu nematerijalne štete nije brz, ali iznos koji može oštećena strana da dobije varijabilno je od 50.000,00 dinara, pa do oko 250.000,00 dinara u ekstremnim slučajevima. U vezi naknade nematerijalne štete veoma je bitno utvrđenje kvaliteta učinjene štete, njegove trajnosti i težine oblika, i okolnosti koje su pratile taj događaj (da li se događaj desio već bolesnoj osobi, da li je imao/la svedoke, prostor događaja itd.).
IZVOR:
Zakon o obligacionim odnosima (“Sl. list SFRJ”, br. 29/78, 39/85, 45/89 – odluka USJ i 57/89, “Sl. list SRJ”, br. 31/93 i “Sl. list SCG”, br. 1/2003 – Ustavna povelja), član. 200.
Autor teksta:
*Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Prav(n)e stvari na prav(n)om mestu, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda, ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu.
Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika).
Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Jelica Kusmuk.
ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.
