NOĆNI I SMENSKI RAD

Prema članu 62 Zakona o radu [1]  , radom noću smatra rad koji se obavlja u vremenu od 22,00 časa do 06,00 časova narednog dana.

Član 62  Zakona o radu [1] propisuje da je poslodavac čiji zaposleni rade noću dužan da obezbedi obavljanje poslova u toku dana ako bi, po mišljenju nadležnog zdravstvenog organa, takav rad doveo do pogoršanja njegovog zdravstvenog stanja. Ova obaveza poslodavca odnosi se samo na zaposlenog koji radi noću najmanje tri časa svakog radnog dana ili trećinu punog radnog vremena u toku jedne radne nedelje.

Pre uvođenja noćnog rada poslodavac je dužan da zatraži mišljenje sindikata o merama bezbednosti i zaštite života i zdravlja na radu zaposlenih koji rad obavljaju noću. [1]

Prema članu 63 Zakona o radu [1], rad u smenama predstavlja organizaciju rada kod poslodavca prema kojoj se zaposleni na istim poslovima smenjuju prema utvrđenom rasporedu, pri čemu izmena smena može da bude kontinuirana ili sa prekidima tokom određenog perioda dana ili nedelja.

Zaposleni koji radi u smenama je zaposleni koji kod poslodavca kod koga je rad organizovan u smenama u toku meseca posao obavlja u različitim smenama najmanje trećinu svog radnog vremena.

Smenski rad može, ali ne mora da uključuje noćni rad.

Ako je rad organizovan u smenama koje uključuju noćni rad, poslodavac je dužan da obezbedi izmenu smena, tako da zaposleni ne radi neprekidno više od jedne radne nedelje noću.

Zaposleni može da radi noću duže od jedne radne nedelje, samo uz njegovu pisanu saglasnost.[2]

Određivanje smenskog i noćnog rada je autonomno pravo poslodavca koji sam određuje da li će svoj rad organizovati kroz smene. Dakle, poslodavac svojim opštim aktom ili Ugovorom o radu određuje organizaciju rada. Ukoliko je rad organizovan po smenama, poslodavac određuje da li će i za koliko procenata zaposlenima uvećati zaradu po osnovu smenskog i noćnog rada.

Poslodavac opštim aktom ili Ugovorom o radu može da odredi i veći iznos uvećanja za noćni rad, ali ne i manji, jer za njega postoji obaveza poštovanja zakonskog minimuma uvećanja od 26 % od osnovice.

Zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu za rad noću u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu, odnosno u visini od najmanje 26% od osnovice ako takav rad nije vrednovan pri utvrđivanju osnovne zarade. [3]

Okolnost da li će zaposleni obavljati noćni rad treba jasno definisati Ugovorom o radu. Kada je Ugovorom o  radu prilikom određivanja osnovne zarade uzeta u obzir i okolnost da će zaposleni obavljati noćni rad, zaposleni ne ostvaruje pravo na uvećanu zaradu, već u toj situaciji noćni rad predstavlja jedan od elemenata koji čine onovnu zaradu. Tek ako prilikom utvrđivanja osnovne zarade nije vrednovan i noćni rad, zaposleni može da ostvari pravo na uvećanje zarade od najmanje 26% od osnovice.

Zakon o radu propisuje zabranu rekovremenog rada i preraspodele radnog vremena za zaposlenog koji je mlađi od 18 godine života.

Zaposleni mlađi od 18 godina života ne može da radi noću, osim ako obavlja poslove u oblasti kulture, sporta, umetnosti i reklamne delatnosti, kada je neophodno da se nastavi rad prekinut usled više sile, pod uslovom da takav rad traje određeno vreme i da mora da se završi bez odlaganja, a poslodavac nema na raspolaganju u dovoljnom broju druge punoletne zaposlene, pri čemu je poslodavac dužan da obezbedi nadzor nad radom zaposlenog mlađeg od 18 godina života od strane punoletnog zaposlenog. [4]

Zaposlena za vreme trudnoće i zaposlena koja doji dete ne može da radi prekovremeno i noću, ako bi takav rad bio štetan za njeno zdravlje i zdravlje deteta, na osnovu nalaza nadležnog zdravstvenog organa. [5]

Jedan od roditelja sa detetom do tri godine života, kao i samohrani roditelj koji ima dete do sedam godina života ili dete koje je težak invalid, može da radi prekovremeno, odnosno noću, samo uz svoju pisanu saglasnost. [6]

---

[1] Član 62 Zakona o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014)

[2] Član 63 Zakona o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014)

[3] Član 108 stav 1 tačka 2 Zakona o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014)

[4] Član 88  Zakona o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014)

[5] Član 90 Zakona o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014)

[6] Član 90 Zakona o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014)

---

Autor teksta:

• Snežana Andrejević, Bachelor of Laws

  Law blogger

  

---

PRATITE NAS NA INSTAGRAMU: kliknite ovde.
PRATITE NAS NA FACEBOOK-U: kliknite ovde.

---

*Napomena: Tekstovi u okviru projekta, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda, ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu.

Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika).

Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Snežana Andrejević.

ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.